КРАЯЗНАЎСТВА Ў БРЭСЦКІМ ДЗЯРЖАЎНЫМ УНІВЕРСІТЭЦЕ ІМЯ А. С. ПУШКІНА: ДАСЯГНЕННІ І ПЕРСПЕКТЫВЫ ДА 80-ГОДДЗЯ ВНУ

Боковая панель статьи

Просмотров аннотации: 94
Загрузок PDF: 34
PDF (Беларуская)
Опубликован: окт. 30, 2025
DOI: https://doi.org/10.63874/2218-0281-2025-2-5-20
Ключевые слова:
Брэсцкі ўніверсітэт, краязнаўства, літаратурнае краязнаўства, гістарычнае краязнаўства, геаграфічнае і экалагічнае краязнаўства, універсітэтазнаўства.

Основное содержимое статьи

Аляксандр Мікалаевіч Вабішчэвіч
Брестский государственный университет имени А. С. Пушкина

Аннотация

У артыкуле абагулены і сістэматызаваны звесткі аб краязнаўчых даследаваннях (па асноўных напрамках – літаратурным, гістарычным, геаграфічным і экалагічным краязнаўстве) у Брэсцкім дзяр­жаўным універсітэце імя А. С. Пушкіна ў 1945–2025 гг., а таксама аб выкарыстанні краязнаўства ў адукацыйным працэсе. Паказаны ўклад навукова-педагагічных школ, прафесарска-выкладчыцкага складу ўніверсітэта ў станаўленне і развіццё краязнаўства, вызначаны яго актуальныя і перспектыўныя пытанні.

Информация о статье

Как цитировать
[1]
Вабішчэвіч, А.М. 2025. КРАЯЗНАЎСТВА Ў БРЭСЦКІМ ДЗЯРЖАЎНЫМ УНІВЕРСІТЭЦЕ ІМЯ А. С. ПУШКІНА: ДАСЯГНЕННІ І ПЕРСПЕКТЫВЫ: ДА 80-ГОДДЗЯ ВНУ. Веснік Брэсцкага ўніверсітэта. Серыя 2. Гісторыя. Эканоміка. Права. 2 (окт. 2025), 5–20. DOI:https://doi.org/10.63874/2218-0281-2025-2-5-20.
Выпуск
№ 2 (2025): Веснік Брэсцкага ўніверсітэта. Серыя 2. Гісторыя. Эканоміка. Права
Раздел
ГІСТОРЫЯ

Библиографические ссылки

1. Трэпет, Л. Краязнаўства / Л. Трэпет // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі : у 6 т. – Мінск : БелЭн. – Т. 4. – 1997. – С. 257–260.

2. Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы. – Мінск : Беларус. Энцыкл. імя Петруся Броўкі, 2016. – 968 с.

3. Брэсцкі дзяржаўны ўніверсітэт імя А. С. Пушкіна. Старонкі гісторыі : 60-годдзю БрДУ прысвечаецца / У. В. Здановіч, М. Ф. Белавус, А. М. Вабішчэвіч [і інш.] ; пад. агул. рэд. М. Э. Часноўскага. – Брэст : БрДУ, 2005. – 250 с.

4. Брестский государственный университет имени А. С. Пушкина / ред. совет: М. Э. Чесновский, А. А. Горбацкий, С. Г. Рачевский. – Брест : БрГУ им. А. С. Пушкина, 2005. – 63 с.

5. Брестский государственный университет имени А. С. Пушкина в системе образования: история, современность, перспективы : сб. материалов междунар. науч.-практ. конф., посвящ. 60-летию БрГУ им. А. С. Пушкина, Брест, 27 окт. 2005 г. / ред. А. Н. Сендер [и др.]. – Брест : БрГУ им. А. С. Пушкина, 2005. – 279 с.

6. Прафесарска-выкладчыцкі склад Брэсцкага дзяржаўнага ўніверсітэта імя А. С. Пушкіна (1945–2005) : бібліягр. давед. / склад. У. В. Здановіч, А. А. Савіч, І. І. Шаўчук [і інш]. – Брэст : БрДУ, 2005. – 248 с.

7. Брестский государственный университет имени А. С. Пушкина: штрихи к коллективному портрету / М. Э. Чесновский, Л. А. Годуйко, С. А. Марзан // Вышэйшая школа. – 2010. – № 4. – С. 21–25.

8. Ад настаўніцкага інстытута да ўніверсітэта: этапы станаўлення БрДУ імя А. С. Пушкіна / У. В. Здановіч [і інш.] ; рэдкал.: Г. М. Сендзер (гал. рэд.) [і інш.]. – Брэст : БрДУ, 2015. – 77 с.

9. Сендзер, Г. М. У будучыню – праз захаванне традыцый: Брэсцкі дзяржаўны ўніверсітэт імя А. С. Пушкіна святкуе 70-гадовы юбілей / Г. М. Сендзер // Вышэйшая школа. – 2015. – № 4. – С. 10–18.

10. Выкладчыкі Брэсцкага дзяржаўнага ўніверсітэта: 1945–2014 : біябібліягр. давед. / аўт.-склад.: І. І. Шаўчук [і інш.] ; рэдкал.: Г. М. Сендзер (ст.) [і інш.]. – Брэст : БрДУ, 2015. – 446 с.

11. Саітава, В. І. Гісторыя краязнаўства Беларусі : вучэб. дапам. / В. І. Саітава. – Мінск : Беларус. ун-т культуры і мастацтваў, 2009. – 203 с.

12. Ковенько, Т. С. Краеведение / Т. С. Ковенько // Брест. Брэст. Brest. 1000 / сост. А. Н. Вабищевич. – Минск : Беларус. Энцыкл. імя Петруся Броўкі, 2019. – С. 412–414.

13. Вабішчэвіч, А. М. Стан і перспектывы гісторыка-краязнаўчага вывучэння Брэста (да 1000-годдзя горада) / А. М. Вабішчэвіч // Веснік Брэсцкага ўніверсітэта. Серыя 2. Гісторыя. Эканоміка. Права. – 2019. – № 2. – С. 5–18.

14. Вабішчэвіч, А. М. Краязнаўства ў Брэсцкім дзяржаўным універсітэце імя А. С. Пушкіна / А. М. Вабішчэвіч // Першы Рэспубліканскі краязнаўчы форум Беларусі ў рамках Года малой радзімы : зб. матэрыялаў : у 2 т. / укл.: П. М. Сапоцька, Ю. В. Юшкевіч ; рэдкал.: A. М. Карлюкевіч (ст.) [і інш.]. – Мінск : Чатыры чвэрці, 2020. – Т. 1. – С. 76–80.

15. Вабищевич, А. Н. Историко-краеведческое изучение г. Бреста: состояние и перспективы / А. Н. Вабищевич // Краеведение в учебно-воспитательном процессе школ и вузов : сб. материалов V Респ. (с междунар. участием) науч.-практ. конф., посвящ. 85-летию со дня рождения М. Л. Голуб, Брест, 18 дек. 2020 г. / Брест. гос. ун-т им. А. С. Пушкина ; редкол.: И. В. Абрамова [и др.]. – Брест : БрГУ, 2021. – С. 130–132.

16. Зенько, И. И. Говоры Пружанского района Брестской области : автореф. дис. … канд. филол. наук / Зенько Игнатий Иванович ; АН БССР, Ин-т языкознания. – Минск, 1953. – 17 с.

17. Ляшук, В. Урокі літаратурнага краязнаўства / В. Ляшук. – URL: https://www.brsu.by/kalesnik/uroki-litaraturnaga-krayaznaustva (дата обращения: 29.08.2025).

18. Ляшук, В. Я. Краеведение как средство повышения эффективности учебно-воспитательной работы по литературе в школах Белоруссии : автореф. дис. ... канд. пед. наук : 13.00.02 / Ляшук Вера Яковлевна ; Мин. гос. пед. ин-т им. А. М. Горького. – Минск, 1974. – 30 с.

19. Ляшук, В. Я. Літаратурнае краязнаўства ў школе / В. Я. Ляшук. – Мінск : Выш. шк., 1991. – 150 с.

20. Ляшук, В. Я. Літаратура Берасцейшчыны / В. Я. Ляшук, Г. М. Снітко. – Брэст : Лаўроў, 1999. – 373 с.

21. Літаратурная Берасцейшчына: краязнаўчыя нарысы, партрэты, артыкулы / В. Я. Ляшук, Г. М. Снітко. – Мінск : Лит. и Искусство, 2008. – 319 с.

22. Літаратурная карта Берасцейшчыны. – Брэст : Брэсц. друк., 2008. – 567 с.

23. Жигалова, М. П. Литературное краеведение при изучении славянских писателей в IX–X классах белорусской школы : автореф. дис. … канд. пед. наук : 13.00.02 / Жигалова Мария Петровна ; Ин-т нац. проблем образования М-ва образования Рос. Федерации. – М., 1995. – 19 с.

24. Леванцевич, Л. В. Лингвистическое краеведение Брестчины: взаимодействие языка и культуры / Л. В. Леванцевич. – URL: https://www.brsu.by/sites/default/files/nis/levantsevich_referat_20160434.pdf (дата обращения: 01.07.2025).

25. Пасланец Праметэя: кніга пра Уладзіміра Калесніка / уклад.: З. М. Калеснік [і інш.] ; рэдкал.: Г. М. Праневіч (гал. рэд.) [і інш.]. – Брэст : БрДУ, 2007. – 387 с.

26. Памяць. Брэст: гiсторыка-дакументальная хронiка : у 2 кн. – Мінск : БЕЛТА. – Кн. 1. – 1997. – 574 с.; Кн. 2. – 2001. – 685 с.

27. Розенблат, Е. С. «Жизнь и судьба» Брестской еврейской общины XIV–XX вв. / Е. С. Розенблат. – Брест, 1993. – 84 с.

28. Розенблат, Е. С. Пинские евреи. 1939–1944 гг. / Е. С. Розенблат, И. Э. Еленская. – Брест, 1997. – 308 с.

29. Розенблат, Е. С. Холокост на территории западных областей Беларуси в 1941–1944 гг. / Е. С. Розенблат. – Минск : Альфа-книга, 2025. – 322 с.

30. Брест в 1919–1939 гг.: документы и материалы / сост.: А. Г. Карапузова (отв. сост.) [и др.] ; редкол.: Е. С. Розенблат (гл. ред.) [и др.]. – Брест : Альтернатива, 2009. – 306 с.

31. Брест в 1939–1941 гг.: документы и материалы / сост.: А. Г. Карапузова [и др.]. – Брест : Альтернатива, 2012. – 245 с.

32. Брест в 1941–1944 гг. Оккупация: документы и материалы / сост.: А. Г. Карапузова [и др.]. – Брест : Альтернатива, 2016. – 313 с.

33. Брест в 1944–1953 гг.: документы и материалы / сост.: Г. Д. Калустова [и др.]. – Брест : Альтернатива, 2021. – 348 с.

34. Савчук, Т. П. Увековечение событий Великой Отечественной войны в Беларуси : автореф. дис. … канд. ист. наук : 07.00.02 / Савчук Татьяна Петровна ; ГНУ «Ин-т истории НАН Беларуси». – Минск, 2013. – 21 с.

35. Этнокультурные процессы Западного Полесья (Брестчины) в прошлом и настоящем / А. В. Гурко [и др.]. – Минск : Беларус. навука, 2020. – 621 с.

36. Учебные практики (археолого-этнографическая, историко-краеведческая, эвристическая): этнографические и краеведческие полевые исследования : метод. рекомендации / авт.-сост. В. Ю. Пилипович. – Брест : БрГУ, 2016. – 67 с.

37. Мешечко, Е. Н. Географическое краеведение: учеб. пособие / Е. Н. Мешечко. – Минск : Выш. шк., 1986. – 144 с.

38. Брест: историко-экономический очерк / В. Я. Науменко. – Минск : Наука и техника, 1970. – 144 с.; 2-е изд., перераб. и доп. – Минск : Наука и техника, 1977. – 177 с.

39. Мешечко, Е. Н. Географическое краеведение : учеб. пособие / Е. Н. Мешечко. – Минск : Экоперспектива, 2002. – 335 с.

40. Мешечко, Е. Н. Краеведение : учеб.-метод. пособие / Е. Н. Мешечко. – Брест : БрГУ, 2011. – 298 с.

41. Мяшэчка, Я. М. Вучэбныя экскурсіі і палявыя практыкумы па геаграфіі / Я. М. Мяшэчка. – Мінск : Нар. асвета, 1997. – 111 с.

42. Географическое краеведение : практикум для геогр. факультета вуза / Е. Н. Мешечко, Р. В. Мельничук, Н. Я. Шурхай ; ред. Е. Н. Мешечко. – Брест : БрГУ им. А. С. Пушкина, 2006. – 85 с.

43. Брестская область: природа, население, хозяйство. – Брест : Брест. тип., 2023. – 295 с.

44. Демянчик, В. Т. Полесская робинзонада : экспедиционная практика по экологическому краеведению : пособие для студ. биол. и геогр. специальностей высш. учеб. заведений / В. Т. Демянчик, М. Г. Демянчик. – Брест : БрГУ им. А. С. Пушкина, 2007. – 49 с.

45. Ковальчук, Т. А. Основы создания и методика использования экранно-звуковых средств по краеведению в обучении физической географии (начальный курс) : автореф. дис. … канд. пед. наук : 13.00.02 / Ковальчук Татьяна Александровна ; Акад. пед. наук СССР, НИИ школьн. оборудоваия и техн. средств обучения. – М., 1990. – 17 с.

46. Міхальчук, М. П. Фарміраванне патрыятызму будучых настаўнікаў сродкамі краязнаўства (на матэрыяле ВНУ Беларусі) : аўтарэф. дыс ... канд. пед. навук : 13.00.06 / Міхальчук Марыя Пятроўна ; Беларус. дзярж. пед. ун-т імя Максіма Танка. – Мінск, 1997. – 19 с.

47. Учебные практики, природоведческая и краеведческая : метод. рекомендации / сост.: А. Т. Жуковский, В. В. Шималов, И. Г. Марзан. – Брест : БрГУ, 2017. – 46 с.

48. Брест. Брэст. Brest. 1000 / сост. А. Н. Вабищевич. – Минск : Беларус. Энцыкл. імя Петруся Броўкі, 2019. – 456 с.

49. Мешечко, Е. Н. Брест сегодня. Их именами названы улицы города: посвящ. 1000-летию города Бреста : путеводитель / Е. Н. Мешечко. – Брест : Брест. тип., 2016. – 174 с.

50. Вабішчэвіч, А. М. Вёска Рубель на Століншчыне : гіст.-краязн. нарыс / А. М. Вабішчэвіч. – Брэст : БрДУ, 2021. – 281 с.

51. БрГУ-80: страницы истории в лицах. – URL: https://www.brsu.by/page/brgu-80-stranitsy-istorii-v-litsah (дата обращения: 10.09.2025).